บทสวดทำนองสรภัญญะ ดังกังวานไปทั่วสถานที่จัดพิธีไหว้ครูเมื่อปฏิทินเวียนมาบรรจบตรงวันที่ 16 มกราคม ของทุกปี
ถือเป็นอีกหนึ่งวันที่บรรดาเราๆ ท่านๆ รวมถึงครู-อาจารย์ทั้งหลายได้ย้อนกลับไปเป็นศิษย์ เพื่อกราบครูผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาความรู้ด้วยใจรักเคารพ
หลายคนไม่ลืมอุ้มพานพวงมาลัยหรือดอกไม้ประจำวันครู อย่างกล้วยไม้ ไปมอบให้ครูผู้เป็นที่รัก
ถือเป็นบรรยากาศที่น่าอิ่มเอมใจวันหนึ่งของสังคมไทย มีทั้งรอยยิ้ม เสียงหัวเราะ และน้ำตาแห่งความตื้นตันใจ
ประเทศไทยจัดวันครูครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ.2500 หรือ 56 ปีที่แล้ว เพื่อระลึกถึงคุณบูรพาจารย์ และส่งเสริมสามัคคีธรรมระหว่างครู ตลอดจนส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างครูกับประชาชน
วันครูครั้งแรกหรือ 16 ม.ค.2500 จัดขึ้นส่วนกลางที่สนามกีฬาแห่งชาติ โดยกระทรวงศึกษา ธิการ (ศธ.) ประกาศให้ครู และนักเรียน หยุดในวันดังกล่าวได้
ต่อมาในระยะหลัง วันครูได้เปลี่ยนมาจัดส่วนกลางที่หอประชุมคุรุสภา กระทรวงศึกษาธิการ ส่วนจังหวัดต่างๆ จัดพิธีไหว้ครูตามสถานที่ราชการ
ในปีนี้กระทรวงศึกษาธิการ กำหนดจัดงานภายใต้แนวคิด 'เฉลิมพระเกียรติพระแม่แห่งแผ่นดินผู้ทรงเป็นครู'
เพื่อเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ.2555 ที่ผ่านมา
โดยมีคำขวัญประจำปีว่า '80 พรรษา พระราชินี ราษฎร์รัฐภักดี ครูศรีแผ่นดิน'
ขณะที่กิจกรรมก่อนถึงวันครู ประกอบด้วย พิธีถวายพานพุ่มพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระผู้ทรงเป็นครูแห่งแผ่นดิน และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ พระแม่แห่งแผ่นดินผู้ทรงเป็นครู ณ ร.พ.ศิริราช
ตลอดจนพิธีมอบรางวัลหนึ่งแสนครูดี ประจำปี 2555
ก่อนเข้าสู่พิธีการวันครูในวันพุธที่ 16 ม.ค. ที่หอประชุมคุรุสภา โดยประธานในพิธี น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี เข้าคารวะ น.ส.อรศรี มนตรี นางกาญจนา นันทขว้าง และนางสุภาพ วัฒนวิกย์กรรม์ คุณครูสมัยเรียนที่ ร.ร.เรยีนาเชลีวิทยาลัย จ.เชียงใหม่
พร้อมทั้งเป็นประธานมอบรางวัลต่างๆ ให้กับครูและบุคลากรทางการศึกษา อาทิ รางวัลคุรุคุณธรรม ครูภาษาไทยดีเด่น ครูภาษาฝรั่งเศสดีเด่น ฯลฯ
วันครูในปีนี้ยังมีพิธีมอบรางวัลสำคัญซึ่งจัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 8 ม.ค.ที่ผ่านมา อย่างการมอบรางวัลครูดีเด่นจากคุรุสภา ให้กับครูและบุคลากรทางการศึกษา 9 ท่าน ประกอบด้วย นายสมดี ศรีแก้ว ศึกษานิเทศก์ สพป.ลำปาง เขต 1 นายปฐมฤกษ์ มณีเนตร ผอ.สพป.นครราชสีมา เขต 1
นายสมยศ รัตนถา ผอ.ร.ร.ศรีกระนวนวิทยาคม จ.ขอนแก่น น.ส.ปราศรัย ประวัติรุ่งเรือง ผอ.วิทยาลัยเทคโนโลยีสยามบริหารธุรกิจ กรุงเทพมหานคร นายยินดี วรรณมณี ร.ร.ท่าศาลาประสิทธิ์ศึกษา จ.นคร ศรีธรรมราช นายทศพล ภูวมาส ร.ร.ศึกษา สงเคราะห์พนมทวน จ.กาญจนบุรี
นายดนัย ยิ้มอินทร์ ร.ร.บรบือวิทยาคาร จ.มหาสารคาม นายจิรายุ จันทร์เพ็ง ร.ร.มัธยมป่ากลาง จ.น่าน และ นางกัลยา แตงขำ ร.ร.วัดบ้านใหม่ จ.ราชบุรี
พร้อมกันนี้ยังมีพิธีมอบรางวัล 'ยอดครูผู้มีอุดมการณ์' ในโครงการ 'ตามรอยเกียรติยศครูผู้มีอุดมการณ์และจิตวิญญาณครู' ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ซึ่งจัดขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ.2550 เพื่อยกย่องครูผู้เป็นครูด้วยจิตวิญญาณ
โดยมอบแด่ดวงวิญญาณ 'ครูจุ้ย'จูหลิง ปงกันมูล ผู้เลือกที่จะอุทิศตนมอบการศึกษาให้กับเด็กๆ ในชายแดนภาคใต้ ก่อนเสียชีวิตลงในวันที่ 8 ม.ค. เมื่อ 6 ปีที่แล้ว หลังเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลนานกว่า 8 เดือน จากเหตุการณ์ความไม่สงบในพื้นที่ อ.ระแงะ จ.นราธิวาส เป็นท่านแรก
สำหรับปีนี้มียอดครูผู้มีอุดมการณ์ได้รับการเชิดชูทั้งหมด 4 ท่าน 4 ภาค ประกอบด้วย นายสมศักดิ์ วุฒิสัตย์ ผอ.ร.ร.บ้านแม่ละเมิง จ.ตาก นายวีระยุทธ เพชรประไพ ร.ร.เสิงสาง จ.นครราชสีมา นายนพรัตน์ รุ่งโรจน์ ผอ.ร.ร.วัดคลองใหญ่ จ.ตราด และนายปรีชา เวชศาสตร์ ผอ.วิทยาลัยประมงปัตตานี จ.ปัตตานี
'ครูวีระยุทธ' หนึ่งในครูที่ได้รับการเชิดชู ถ่ายทอดทัศนคติเกี่ยวกับบทบาทของครู ว่า เป็นบุคคลที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการพัฒนาคน โดยเฉพาะลูกศิษย์ หรือแม้กระทั่งผู้คนที่อยู่ในสังคม โดยนำกระบวนการคิด วิธีการที่มีอยู่ ส่งผ่านไปยังลูกศิษย์เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาตนเอง
ที่สำคัญครู ร.ร.เสิงสาง ยังเชื่อว่าครูจำเป็นต้องปฏิบัติตนให้เป็นแม่แบบที่ดี เพื่อให้ลูกศิษย์ได้ซึมซับวิถีที่ครูปฏิบัติ ซึ่งประเด็นนี้ถือเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องมีอยู่ในตัวครูทุกคน
"ผมมองว่าการเป็นครูนั้นเป็นได้ไม่ยากนัก แต่การเป็นครูที่ดีสิ ถือว่าเป็นเรื่องยาก เพราะครูที่ดีนอกจากต้องสอนศิษย์ให้เป็นผู้มีความรู้ความสามารถแล้ว ต้องไม่ลืมสั่งสอนการประพฤติตนให้เป็นคนที่ดีของสังคม ซึ่งเป็นสิ่งที่อยู่ในจิตวิญญาณของความเป็นครู ฉะนั้นคนที่เป็นครูจึงจำเป็นต้องเริ่มต้นพัฒนาตนเองก่อน ถึงจะเป็นเรื่องยาก แต่คงไม่เกินบทบาทความเป็นครู"
สำหรับความรู้สึกที่ได้รับการเชิดชูนั้น ยอดครูผู้มีอุดมการณ์ จากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ บอกว่าเป็นเรื่องปกติที่ผู้ได้รับจะดีใจและภาคภูมิใจมากๆ อยู่แล้ว เพราะครั้งหนึ่งในชีวิตครูที่อุทิศตนทำงานด้วยใจมานานกว่า 30 ปี เมื่อมีสังคมหรือหน่วยงานมองเห็นสิ่งที่ทำ ก็รู้สึกเป็นกำลังใจที่จะสานต่ออุดมการณ์ให้ดียิ่งๆ ขึ้นต่อไป
ปิดท้ายที่ตัวแทนครูดีจากภาคใต้ 'ครูปรีชา' ที่มาร่วมบอกเล่าถึงการปฏิบัติหน้าที่ในพื้นที่เสี่ยงภัย ว่า เหมือนเป็นครูในสนามรบ ฉะนั้นนอกจากหน้าที่ของครูแล้ว ทุกย่างก้าวจะต้องคำนึงถึงมิติความมั่นคงปลอดภัยในชีวิต ตั้งแต่ก้าวเท้าออกจากบ้านไปจนถึงปิดไฟเข้านอน
แม้ครูปรีชาจะเคยได้รับโอกาสย้ายออกนอกพื้นที่ ไปบรรจุในพื้นที่ที่ปลอดภัย แต่ยอดครูจากภาคใต้กลับปฏิเสธสิทธิ์นั้น เพราะตั้งใจจะเป็นครูอยู่ในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ เพื่อช่วยเด็กในพื้นที่ซึ่งมีข้อจำกัดทางการศึกษา ได้เข้าถึงโอกาสทางการศึกษามากขึ้น
ส่วนความคิดเห็นเกี่ยวกับครูและอุดมการณ์นั้น ผอ.วิทยาลัยประมงปัตตานี มองว่าเป็นสิ่งที่ต้องอยู่ควบคู่กัน เพราะผู้ที่ตัดสินใจมาเป็นครู ต้องไม่มองเป็นเพียงอาชีพ แต่ต้องตระหนักว่าทำอย่างไรจึงจะพัฒนาตนเองให้เป็นครูมืออาชีพ ที่จะต้องยึดถืออุดมการณ์ความเป็นครู มีความเสียสละ และไม่เห็นแก่ผลประโยชน์ใดๆ ทั้งสิ้น
"ครูเปรียบเสมือนวิศวกร ที่จะต้องปั้นคนให้กลายเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ คือปั้นตั้งแต่ร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์ สังคม เพื่อเป็นพลังสำคัญของประเทศชาติต่อไป" ตัวแทนยอดครูผู้มีอุดมการณ์ประจำปีนี้ กล่าวปิดท้าย
--ข่าวสด ฉบับวันที่ 17 ม.ค. 2556 (กรอบบ่าย)--
